Hibiskus (łac. Hibiscus sabdariffa), inaczej kwiat malwy sudańskiej, ketmia szczawiowa, róża chińska, to roślina wywodząca się z Chin oraz Tajwanu. Ten piękny krzew z rodziny ślazowatych naturalnie występuje przede wszystkim w środkowej oraz zachodniej Afryce, jak również na południu i wschodzie Azji. Ze względu na klimat tropikalny lub subtropikalny odmiany hibiskusa często spotykane są także na terenie Brazylii, Australii, Hawajów, Florydy oraz Filipin.

W Polsce także możemy znaleźć odmianę hibiskusa ogrodowego, pomimo znacznie mniej sprzyjających mu warunkach klimatycznych. Po czym możesz zatem poznać kwiat hibiskusa? Charakteryzuje go przede wszystkim wysokość sięgająca czasem 2-3 metrów (podczas gdy hibiskus japoński może mierzyć nawet 6 metrów!), sztywne pędy i mocno błyszczące, zielone liście. Na szczególną uwagę zasługuje także piękny kolor kwiatów, które mogą przybierać odcienie ciemnoczerwone (hibiskus czerwony), białe, żółte lub niebiesko-fioletowe. To właśnie ze względu na atrakcyjny wygląd kwiatów hibiskus leczniczy niejednokrotnie hoduje się w celach ozdobnych. Kwiaty hibiskusa wyróżnia także kwaśny smak i raczej mało wyczuwalny zapach.

Uprawa hibiskusa

Hibiskus jest rośliną specyficzną i stosunkowo trudną w uprawie, gdyż wymaga dużego nasłonecznienia i ciepła. Warto także pamiętać, że podłoże, na którym ma być hodowany hibiskus, musi być wilgotne, a zarazem skutecznie osłonięte przed wiatrem.
Jaka ziemia najlepiej sprawdzi się podczas uprawy hibiskusa w ogrodzie? Krzewy powinny być sadzone na żyznej, próchnicznej ziemi, która jest lekko wilgotna, a przy tym odpowiednio przepuszczalna. Dobrym pomysłem jest posadzenie hibiskusa ogrodowego po przymrozkach, w połączeniu z innymi odmianami hibiskusa w jednym rzędzie. W ten sposób nie tylko zaoszczędzimy miejsce, ale także stworzymy zjawiskowe kompozycje kolorystyczne, które cieszyć będą nasze oko.

Róża chińska – jak pielęgnować ją w domu lub ogrodzie?

Krzewy hibiskusa możemy sadzić nie tylko w ogrodzie, ale także w domu. Róża chińska w domowej doniczce rośnie bardzo dobrze, a z jej rozmnażanie jest na tyle proste, że poradzić sobie może z tym każdy z nas. Sadzonki hibiskusa pobierane są w okresie wiosennym (w maju oraz czerwcu), a następnie ukorzenia się je w wilgotnym podłożu – w piasku lub wodzie. Jeśli zależy nam na przyspieszeniu tego procesu, warto przykryć naczynie słojem lub folią. Po upływie kilku tygodni nasza róża chińska zacznie wypuszczać pierwsze liście oraz pędy, co pozwala na posadzenie jej w doniczce.

Pomimo tego, że rozmnażanie hibiskusa jest stosunkowo proste, należy jednak pamiętać o kilku zasadach, które odpowiedzą nam na pytanie, jak pielęgnować hibiskusa. Bez względu na to, czy nasza róża chińska hodowana jest w ogrodzie, czy też w domowej doniczce, musimy zapewnić jej miejsce o dużym nasłonecznieniu – najlepiej na oknach o orientacji południowej lub w miejscu osłoniętym firanką lub zasłoną. Kolejnym czynnikiem, na który musimy zwrócić uwagę, jest odpowiednia wilgotność powietrza oraz nawilżanie ziemi. Hibiskus powinien być podlewany kilka razy w tygodniu w okresie letnim, a jego liście warto przemywać lekko zwilżoną szmatką (bez stosowania jakichkolwiek środków chemicznych).

Podczas pielęgnacji hibiskusa należy pamiętać także o kwestii przesadzania. Im starsze krzewy hibiskusa, tym rzadziej je przesadzamy – nie musimy tego robić zbyt często nawet wtedy, gdy wydaje nam się, że doniczka jest za mała. Zwróćmy uwagę, by robić to jesienią (po kwitnieniu) lub wczesną wiosną (przed kwitnieniem). Podczas przesadzania młodych krzewów róży chińskiej starajmy się delikatnie skracać wierzchołki pędów, co ułatwi im dalsze rozkrzewianie.

Hibiskus – właściwości lecznicze

Hibiskus to kwiat, który nie tylko pięknie wygląda, ale także skutecznie wspiera nasze zdrowie. W ich składzie znajdziemy bogactwo kwasów organicznych: kwasu cytrynowego, kwasu jabłkowego, kwasu winowego oraz kwasu hibiskusowego. Co więcej, zawierają także bogactwo cennych flawonoidów polifenoli, antocyjanów oraz kwasu protokatechowego, wykazujących właściwości przeciwutleniające.

Dobroczynne działanie hibiskusa znane jest nam już od stuleci, czego dowodem może być stosowanie róży chińskiej w tradycyjnej medycynie indyjskiej oraz arabskiej. Już wtedy ketmia szczawiowa wykorzystywana była jako środek o właściwościach rozkurczających, przeciwgrzybiczych, przeciwbakteryjnych i moczopędnych. Róża chińska stosowana była także w leczeniu miażdżycy oraz dolegliwości wątrobowych, związanych z wydzielaniem żółci (środek żółciopędny).

Hibiskus – działanie odchudzające

Regularne spożywanie hibiskusa zalecane jest przede wszystkim osobom, które mają problemy z nadwagą, w tym zwłaszcza z otyłością brzuszną. Według badań napar z hibiskusa wspiera utratę wagi, a także skutecznie obniża poziom tkanki tłuszczowej.
Hibiskus – właściwości regulujące ciśnienie krwi, poziom cholesterolu i cukru    

Herbata z hibiskusa polecana jest także osobom zmagającym się z łagodnym i umiarkowanym nadciśnieniem tętniczym oraz cukrzycą (obniża poziom glukozy we krwi). Co więcej, kwiat hibiskusa posiada właściwości hipolipemiczne. Oznacza to, że skutecznie reguluje poziom tzw. „złego cholesterolu”, czyli LDL, podnosząc równocześnie poziom dobrych tłuszczów.

Hibiskus – działanie antynowotworowe

W hibiskusie suszonym znajdziemy dużą zawartość antyoksydantów, które wykazują działanie antynowotworowe – skutecznie zwalczają komórki rakowe. Jak wynika z badań laboratoryjnych, ekstrakt z hibiskusa może okazać się zabójczy dla komórek ludzkiego raka żołądka (AGS) oraz komórek nowotworu krwi - białaczki

Hibiskus - właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne

Jak zostało udowodnione, hibiskus może okazać się zbawienny w leczeniu różnego rodzaju zakażeń przewodu pokarmowego oraz chorób skóry. Za sprawą dużej zawartości witaminy C oraz innych składników mineralnych, hibiskus uważany jest za skuteczny środek podczas leczenia różnego rodzaju przeziębień, infekcji wirusowych (łagodzi kaszel) oraz tych, które przebiegają z gorączką. Róża chińska ma za zadanie także wspierać układ immunologiczny, dlatego jej stosowanie polecane jest przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym, a także po przebytej niedawno chorobie.

Hibiskus – działanie moczopędne i detoksykujące

Kolejną korzyścią spożywania herbaty z hibiskusa jest działanie moczopędne, w związku z czym napar ten polecany jest podczas leczenia infekcji układu moczowego. Jego regularne spożywanie sprawia, że możemy ograniczyć ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych, a przy tym zadbać o ogólną detoksykację organizmu. Hibiskus przyspiesza procesy przemiany materii, a także chroni przed nadmiernym gromadzeniem się wody w organizmie.

Hibiskus w kosmetykach

Jak widać, hibiskus to prawdziwa skarbnica zdrowia, która pomaga nam w leczeniu różnych schorzeń. Warto jednak pamiętać, że jest to także bogate źródło polifenoli oraz flawonoidów, które gwarantują nam wieczną młodość i wyjątkową urodę.

Hibiskus – działanie przeciwstarzeniowe

Według najnowszych badań ekstrakt z kwiatów hibiskusa oraz olej z jego nasion jest cennym składnikiem kosmetyków przeciwstarzeniowych. To właśnie ten wyjątkowy skład hibiskusa sprawia, że nasza skóra zyskuje większą elastyczność, staje się miękka w dotyku, a przy tym doskonale ujędrniona. Jeśli zdecydujemy się na regularne picie naparu z hibiskusa, nasze zmarszczki na skórze mogą stać się mniej widoczne, a skóra będzie mocno nawilżona i odżywiona.

Co więcej, hibiskus może także pozytywnie wpłynąć na kolor naszej skóry (jest jednym ze składników wielu samoopalaczy) oraz redukcję przebarwień i podrażnień. W związku z tym polecany jest często dla osób z cerą dojrzałą lub naczynkową.

Hibiskus – właściwości wzmacniające włosy

Jak już wspomnieliśmy, w kwiatach hibiskusa znajdziemy dużą zawartość witaminy C oraz kwasów organicznych, które przyczyniają się między innymi do poprawy kondycji włosów – wzmocnienia ich oraz przywrócenia im naturalnego blasku. Kosmetyki do włosów na bazie hibiskusa (m.in. szampony, odżywki, maski) mają zatem za zadanie oczyszczać skórę głowy, a także nawilżać i wzmacniać włosy, które stają się miękkie i lśniące.

Zastosowanie hibiskusa leczniczego   

Skoro już wiemy, jakie korzyści lecznicze i kosmetyczne może nam zapewnić hibiskus, warto pomyśleć, w jakiej postaci możemy go spożywać. W sklepach internetowych i aptekach najczęściej dostępny jest on w postaci herbaty z hibiskusa, a także różnego rodzaju wyciągów z hibiskusa, nalewek oraz preparatów kosmetycznych.

Nie każdy o tym wie, ale hibiskus może być świetnym dodatkiem do dżemu lub galaretki, a także jako dodatek sosu i deseru, który nadaje mu specyficzny smak i aromat. Polecany jest także jako składnik różnego rodzaju napojów, w tym między innymi soków, syropów owocowych, a nawet wina.

Nie tylko kwiaty hibiskusa zyskują swoje zastosowanie spożywcze. Liście hibiskusa również możemy wykorzystywać jako dodatek do sałatek lub potraw mięsnych, które zyskują dzięki temu ciekawy, niepowtarzalny smak.

Alternatywą dla specyfików sklepowych jest także hibiskus suszony, który możemy sami przygotować na bazie kwiatów hibiskusa zbieranych w naszym domu lub ogrodzie. W tym przypadku należy jednak pamiętać, by całe kielichy kwiatów róży chińskiej zbierać dopiero po ich przekwitnięciu (najlepiej późną jesienią). Jeśli uda nam się zasuszyć kwiaty hibiskusa, możemy go już wykorzystać do przygotowania herbaty.

Herbata z hibiskusa – czy każdy hibiskus nadaje się na herbatę

Herbata z hibiskusa to napój znany od wieków, niegdyś określany jako karkade lub czerwone złoto faraonów. Może być spożywana nie tylko na ciepło, do czego jesteśmy przyzwyczajeni, ale także na zimno, dla orzeźwienia, co jest typowe dla mieszkańców muzułmańskiej części Afryki oraz na Bliskim Wschodzie. Dla ortodoksyjnych muzułmanów mocno posłodzona herbata z hibiskusa jest jednym z najważniejszych napojów, który zastępuje im wino.

Jakie odmiany hibiskusa wykorzystywane są do leczniczej herbatki egipskiej, którą możemy kupić w sklepie? Najczęściej wykorzystuje się tu kwiaty jednorocznej ketmii szczawiowej, która zwyczajowo rośnie w Sudanie, Egipcie, Tajlandii oraz Meksyku. Napar przygotowany na bazie tych kwiatów hibiskusa wyróżnia specyficzny, kwaskowaty smak i czerwonawy kolor. Oczywiście, nie oznacza to że do przygotowania herbaty z hibiskusa nie możemy wykorzystać kwiatów hodowanych w naszym domu lub ogrodzie.

Herbata z hibiskusa – jak przyrządzić?

Jednym z najważniejszych pytań, jakie – oprócz właściwości leczniczych – zadajemy sobie w kwestii hibiskusa, jest: „hibiskus herbata – jak parzyć?”. Tutaj sprawa jest bardzo prosta. Wystarczy zalać kilka suchych kwiatów hibiskusa gorącą wodą o temperaturze około 96-97 stopni Celsjusza. Następnie kubek lub filiżankę z naparem przykrywamy talerzykiem na kilka minut. Czas parzenia zależny jest od naszych preferencji i tego, jakie napoje smakują nam najbardziej. Zasada jest tu podobna jak w przypadku innych herbat – im dłużej ją parzymy, tym większą intensywność naparu otrzymujemy.

Jeśli zależy Ci na wzmocnieniu smaku herbaty z hibiskusa lub delikatnym jej osłodzeniu, warto sięgnąć po różne dodatki, takie jak np. cukier, miód, goździki, imbir, cynamon lub kardamon. Niektórzy dodają do herbaty z hibiskusa także liście świeżej mięty, co zapewnia jeszcze bardziej orzeźwiający smak.

Herbata z hibiskusa – na co pomaga?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, herbata z hibiskusa może okazać się zbawienna podczas leczenia różnego rodzaju schorzeń. Ze względu na dużą zawartość witaminy C polecamy ją przede wszystkim na czas grypy, przeziębienia lub innej infekcji wirusowej, która przebiega z ostrym kaszlem i ogólnym osłabieniem organizmu. Herbata z hibiskusa to także silny przeciwutleniacz, który skutecznie radzi sobie z rozwojem miażdżycy, z wysokim poziomem cholesterolu we krwi oraz wysokim ciśnieniem.

Herbata przygotowywana na bazie kwiatów z hibiskusa to także prawdziwa bomba witaminowa i minerałowa, która wykazuje działanie antyoksydacyjne i dezynfekcyjne. Osoby zmagające się z nadwagą mogą dzięki niej przyspieszyć przemianę materii i walczyć z nadmierną tkanką tłuszczową w okolicach brzucha.

Hibiskus herbata – przeciwwskazania

Spożywanie nadmiernej ilości herbat ziołowych nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem – podobnie wygląda to w przypadku herbaty z hibiskusa. W związku z tym zaleca się spożywanie maksymalnie 2-3 filiżanek takiego naparu dziennie. Pomimo tego, że jest korzystny dla naszego zdrowia i urody, warto jednak pamiętać, że nie każdy może go spożywać.

Herbata z hibiskusa nie jest polecana kobietom w ciąży ze względu na potencjalne ryzyko dla rozwoju płodu oraz ryzyko poronienia. Z uwagi na możliwość zaburzeń poziomu estrogenów w organizmie, napar ten może niekorzystnie wpłynąć na kobiety karmiące piersią oraz będące w trakcie stosowania terapii hormonalnej. W tej sytuacji kwestię spożywania herbaty z hibiskusa najlepiej skonsultować z lekarzem.

Szczególną ostrożność podczas picia herbaty z hibiskusa powinny zachować także osoby z niskim ciśnieniem krwi, nadkwasotą, zgagą lub refluksem. Składniki zawarte w suszu oraz kwaskowaty posmak mogą nasilić objawy tych dolegliwości.
Ostatnią grupą osób, której nie zalecamy spożywania herbaty z hibiskusa, są oczywiście dzieci. Napar ten nie powinien być spożywany przez dzieci poniżej trzeciego roku życia.

Hibiskus herbata – gdzie kupić?

Zastanawiasz się, gdzie kupić herbatę z hibiskusa? Obecnie preparaty na bazie suszonego hibiskusa dostępne są w niemal każdej aptece, sklepie zielarskim, drogerii oraz sklepach internetowych. Oferta sklepów jest mocno zróżnicowana ze względu na cenę i producenta, ale nie tylko. Warto zwrócić również uwagę na skład herbaty z róży chińskiej, by przekonać się, że znajdziemy w niej wyłącznie hibiskus, a nie inne rośliny. Jest to o tyle istotne, że 100% suszonego hibiskusa zapewnia nam lepsze działanie lecznicze oraz wyrazisty smak, który może zostać zaburzony dodatkiem innych roślin.

Kolejnym ważnym aspektem, który warto wziąć pod uwagę podczas kupowania herbaty z hibiskusa, jest kraj pochodzenia kwiatów. Najlepszym rozwiązaniem jest w tym przypadku hibiskus pochodzący z Egiptu, czyli kolebki hibiskusa.

Na koniec odpowiedzmy na jeszcze jedno pytanie, które często się pojawia podczas zakupów herbat ziołowych, a mianowicie: „herbata z hibiskusa – cena?”. I tutaj możemy się pozytywnie zaskoczyć, ponieważ cena herbaty z hibiskusa wcale nie jest tak wysoka, jak mogłoby się to wydawać. Wystarczy przejrzeć oferty sklepów internetowych, by zauważyć, że hibiskus suszony kosztuje zaledwie kilkanaście złotych za opakowanie wielkości 100 g. Tak niska cena może świadczyć tylko o jednym – to, co naturalne i zdrowe wcale nie musi być drogie!

Zachęcamy do przeczytania innych naszych artykułów: Arnota właściwa – idealne wsparcie wątroby i nerek, Kudzu – zioło, które wspiera produkcję serotoniny i dopaminy, Detoksykacja organizmu pójdzie Ci raz i dwa, Kaszel podróżnik: co to jest i jak z nim walczyć.